7 Adımda doğru tekneyi almak


Tekne satın almak düşünmeden yapılan satın almalar, genelde birçok hayal kırıklığı ve sorunu da beraberinde getirir.

Tekne satın almak ilk bakışta, fuara gidip beğendiğiniz teknenin satıcısıyla sözleşme imzaladıktan sonra parasını ödediğiniz ve teslim tarihini beklediğiniz kolay bir iş gibi düşünülür. Aslında, gerçekçi bakılırsa, altı ay ile iki yıl arası zaman alabilen, ciddi planlama gerektiren bir süreçtir. Ve bunu hafife alıp detaylı düşünmeden yapılan satın almalar, genelde birçok hayal kırıklığı ve sorunu da beraberinde getirir.   

FOTOĞRAFLAR: NAVİGA ARŞİVİ

 

 

Özellikle ilk teknesini satın alacak denizciler için heyecan verici olduğu kadar, duygusal yönü de ağır basan bir süreçtir tekne siparişi vermek. Bu aşamada teknenin özelliklerinden, barınması, sigortası, kayıtlanması, vergilerine kadar birçok detay göz ardı edilebilir. Denizcilerin hayallerini gerçekleştirmesi adına çok çok önemli bir adım olan tekne satın alma sürecini daha sistematik bir biçimde yönetmek ve bu süreçten en yüksek verimi almak mümkün. Bu yazıda, tekne alırken göz önünde bulundurulması gereken detaylara ve tekne satın alma sürecine değineceğim.

1- Neden tekne almak istiyorsunuz?

Bu sorunun tabii ki yüzlerce farklı cevabı olacaktır. Sorunun asıl amacı, satın aldığınız tekne ile neler yapmak istediğinizi belirlemeniz, ana amacınıza hizmet edecek tekne tip ve boyunu, özelliklerini belirlemektir ki bu kritik bir önem taşır. Yazlığınızın önüne bağlayıp, iki-üç saatliğine balığa çıkmak, iki-üç günlüğüne demirde kalıp denizin keyfini çıkartmak, yazın iki ay Ege Adaları’nı gezmek veya tekneyle dünya turuna çıkmak... Doğal olarak her amaca hizmet edecek tekne boyu, karakteristikleri, tasarımı, donanımı ve dolayısıyla maliyeti birbirinden çok farklı olacaktır. Yola çıkmadan önce birincil amacı gerçekçi olarak belirlemek sürecin sonrasını sizin için çok kolaylaştıracaktır.

 

2- Ne tip bir tekneye ihtiyacınız var?

Ne tip bir tekneye sahip olmak istiyorsunuz? Bu konuda ilk akla gelen, motorlu bir tekne mi, yelkenli tekne mi sorusu. Bunun doğru cevabı aslında sizde gizlidir. Tekne almakla amaçladığınıza farklı boyut ve bütçelerle, yelkenli ya da motorlu teknelerle ulaşabilirsiniz. Çok doğal olarak, “Yelkenli mi? Motoryat mı?” sorusunu bu aşamada cevaplamalısınız.

3- Ne boy bir tekneye ihtiyacınız var?

Her ne kadar, temel kullanım amacınız tekne boyu için belirleyici olsa da genel kanı, teknenizi kullandıktan bir yıl sonra daha büyük bir tekne almak isteyeceğiniz yönündedir. Elbette bu kural herkes için işlemese de bütçenizin elverdiği ölçüde bir boy büyük tekne almanız genelde tavsiye edilir. 

Tekne boyunu belirleyen temel ölçüt, birinci soruya verdiğiniz cevabın detaylarında gizlidir. “Büyük oğlan, bacanak, ben... Akşamları iki saat balık tutup geliriz” cevabı 6-7 metrelik bir motorlu tekneyi işaret eder mesela. “İkimiz baş başa, cuma akşamından adaya gidip, iki-üç gece farklı koylara demir atar, denizi yaşarız” cevabı tek kamaralı, mutfak ve tuvaleti olan 8-10 metrelik, yelkenli veya motorlu bir tekne demektir... “Göcek’ten çıkar, en az iki ay çocuklarla dolaşırız, arada ablamlar da misafirliğe gelir...” cevabı da 13-15 metre, en az üç kamaralı, tam donanımlı yelkenli veya motorlu bir tekne ihtiyacınız olduğu anlamına gelir. Bu konuda diğer denizci arkadaşlarınızın deneyimleri ve fikirleri de size ışık tutacaktır. Ancak sonuçta ihtiyaçlarınızı en iyi kendiniz anlayacağınız için kararı da siz vereceksiniz.

Tekne boyunu doğru belirlemek, hem olası pişmanlıkların önüne geçmek hem de bütçe kararlarını daha sağlıklı verebilmek için çok önemli bir aşamadır. Bu noktada ilk önerim, mümkün olduğu kadar çok tekne görmeniz olacaktır. Her ne kadar, gönlünüzde yatan bir aslan olsa bile (x üreticinin, y modeli gibi) aynı boyda inşa edilmiş birçok tekne, tasarımlarından, karakteristiklerinden dolayı kayda değer farklılıklar gösterebilir. Gerek fuarları, gerek arkadaş teknelerini olabildiğince ziyaret ederek, değişik tekne tasarımlarını, alıcı, kullanıcı gözüyle görmek size çok yardımcı olacaktır.

4- Donanım

Yine sizin özgün ihtiyaçlarınız, müstakbel teknenizin nasıl donatılacağı sorusuna yanıt verecek. Teknenin motor gücünden, elektronik cihazlarından, mutfak ekipmanına, yelkeninden, çıpasına, teknenin donanımı eksik ya da yetersiz olduğunda sizi mutsuz edeceği gibi, gerçekte ihtiyaç duymayacağınız ekipman eklemek de bütçenizi zedeler.

Müstakbel teknenizin donanım listesini yaparken şu iki kritik soruyu sormanızı tavsiye ederim.

Gerçekten ihtiyacım var mı?

Son teknoloji, denizcinin hayatını gerçekten çok çok kolaylaştırıyor. Doğal olarak hepimiz, bütün yeni “oyuncakların” 

teknemizde olmasını hayal ediyoruz. Keşke olabilse... Ama böyle bir karardan önce ben kendime bu soruyu en az üç kere soruyorum... Bu ekipmana gerçekten ihtiyacım var mı?

Sonradan eklenebilir mi?

Teknede bazı donanımlar sonradan değiştirilmek ya da eklenmek istenirse  büyük zorluklar, zaman ve daha yüksek maliyete yol açabilir. Motor gücü seçeneği, depo kapasiteleri, yelken sarma sistemleri gibi sonradan eklenmesi ya da yükseltilmesi problem çıkarabilecek donanımların baştan doğru seçilmesi oldukça önemlidir.

Öte yandan bazı ek donanımlar, ülkemizde daha kaliteli, daha ucuz, ihtiyaca göre özelleştirilmiş olarak temin edilebilir. Ek güneş tenteleri, su yapıcılar vs. donanım listenizi belirlerken bu seçenekleri de göz önünde bulundurmanızı tavsiye ederim.

5- Bütçe

Birçok denizcinin hayallerinin önünde koca bir engel gibi duran o nahoş kelime: BÜTÇE. Ayakları yere basan doğru kararı verebilmek için doğal olarak bütçenizi belirleyeceksiniz. Bütçe konusunda yapılan en yaygın hata, teknenin alım fiyatına konsantre olup, toplam sahip olma maliyetinin göz ardı edilmesidir. Teknenin ilk yıl için toplam sahip olma maliyeti hesaplanırken teknenizin alım fiyatı üzerine bir yıl içinde yapacağınız tüm harcamalar dikkate alınmalıdır.

Bu harcamalar detaylı hesaplandığında, satın alma maliyeti 100 birim olan bir teknenin ilk yıl için toplam sahip olma maliyeti 150 birime kadar çıkabilir. Satın alma kararını almadan önce sizi ilk yıl içinde nasıl bir mali yükün beklediğini bilmek, hem nahoş sürprizlerden koruyacak hem de bütçenize göre en doğru tekneyi almanıza yardımcı olacaktır.

6- Doğru tekneyi bulmak

Artık, nasıl bir tekne istediğimizi, tekneyi nasıl donatacağımızı ve bu iş için ne kadar bütçe ayırabileceğimizi bildiğimize göre, sıra doğru tekneyi arayıp bulmaya geliyor.

Bu aşamada akla gelen ilk büyük soru; “Yeni tekne mi, ikinci el tekne mi?” Ve doğal olarak bu sorunun net bir cevabı yoktur. Her denizcinin tercihleri, bütçesi, sabrı bu sorunun cevabını oluşturur.

Her iki seçeneğin de birbirine karşı avantaj ve dezavantajları vardır. Örneğin; ikinci el bir tekneyi hemen satın alıp denize çıkmak mümkün olurken, yeni inşa bir teknenin teslim süreleri daha uzun olabilir. Yeni/ikinci el karşılaştırmasını tablo olarak özetlemeye çalışırsak karşımıza şu maddeler çıkacaktır.

Her ne kadar yeni inşa teknelerde de sorunlar çıkma ihtimali olsa da ikinci el tekne alımında, her denizcinin en büyük endişesi teknede sonradan ortaya çıkabilecek kötü sürprizlerdir. Bunu aza indirmenin en iyi yolu, alım aşamasında yetkin ve güvenilir bir sörveyörle çalışmak ve tekneyi olabildiğince detaylı incelemekten geçer.

Yeni/ikinci el konusunda bir yön belirledikten sonra, yurt içi ve yurt dışı tekne fuarları mutlaka uzun uzun, zaman geçirmeniz gereken yerler olacaktır. Yoğun fuar ziyaretleri ile hem bütçe sınırınız içinde seçeneklerinizi anlayacak hem de olabildiğince çok tekne ziyaret ederek, marka/model/yıl olarak listenizi oluşturabileceksiniz.

Doğru tekneyi bulmak için diğer bir yardımcınız da doğal olarak internet olacak. Yacht World ve benzeri ikinci el tekne ilan sitelerini sıklıkla ziyaret edip, piyasadaki seçeneklerinizi araştırıp, ilginizi çeken teknelere odaklanabileceksiniz. 

Diğer bir yardımcınız da Naviga’da ve/veya yabancı yayınlarda bulacağınız tekne incelemeleri. Uzmanlar tarafından tasarımından, deniz performansına kadar test edilip, yazılan değerlendirmeler, sizin tercihlerinize yön verecektir.

7- Sörvey ve diğer profesyonel hizmetler

Yeni inşa veya ikinci el olsa da satın aldığınız teknenin detaylı incelenmesi ve raporlanması ne ile karşı karşıya olduğunuzu anlamak ve karar vermek için oldukça önemli bir unsurdur. Yeni inşa teknelerde standarda uymayan uygulama ve ekipman, üretim hataları, teslimat öncesi oluşan görünür veya gizli hasarların tespit edilmesi, zamanında üretici ile temas kurup, kusurların garanti kapsamında giderilmesi konusunda size yardımcı olur. 

İkinci el teknelerde ise kapsamlı kara/deniz sörveyleri ve deneme seyri, gerekli durumlarda yağ ve soğutma suyu analizleri teknenin mevcut durumunu, gerekli onarımları öngörebilmenizi sağlar. Bu sayede satıcı ile fiyat konusunda daha sağlıklı pazarlık edebilir veya satın alma kararınızı gözden geçirebilirsiniz.

 

Tekne alımı ile ilgili genelde talep edilen sörvey hizmetleri:

 Tekne inşa sörveyleri: Müşterinin isteğine göre, özel siparişle inşa edilen tekneler için yapılır. Bu kapsamda sörveyör farklı üretim aşamalarında üretimi bizzat yerinde inceleyerek alıcıya raporlama yapar.

Bu incelemeler gövde ve üst yapının inşası, yapısal bütünlük, mekanik, elektronik ve elektrik tesisat ve sistemlerin kurulumunu, teknenin ve üst yapının boya ve kozmetik işlemlerinin denetlenmesini ve tamamlandıktan sonra teknenin sipariş şartnamesine uygunluğunu kapsar.

Özel sipariş bir teknenin inşası sırasında, siparişi veren tekne sahibinin kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden bağımsız bir sörveyöre sahip olmasının birçok faydası vardır. 

 Kabul sörveyleri: Yeni inşa edilmiş veya refit aşaması tamamlanmış bir teknenin, müşteriye teslimi sırasında, yapılan refit veya inşanın sipariş ve/veya şartnameye uygunluğunu belirlemek amacıyla yapılır.

 İkinci el satın alma öncesi sörvey: Satın alacağınız teknenin yapısal durumu ve tüm sistemlerinin karada, denizde ve seyir halinde incelenerek belgelenmesi olarak özetlenebilir. Özel durumlarda sörvey kapsamı, arma sörveyi, motor yağ ve su analizleri, termografi gibi ek incelemelerle genişletilebilir.

Tekne satın alacak denizciler ayrıca, sertifikalı tekne brokerları veya sörveyörler üzerinden tekne alım danışmanlığı hizmeti de alabilir. Bu hizmet yukarıda anlatılan sürecin tamamının danışman yardımı ile yürütülmesi olarak özetlenebilir. Tekne alım danışmanlığı ücretleri söz konusu teknenin boy ve kapsamına göre bütçenin  %1 ila 2’si aralığında değişim göstermektedir.

 Kayıt/tescil/temiz belgesi hizmetleri: Yeni veya ikinci el teknenizin, öncelikle, borç, vergi borcu/cezası, ipotek, haciz ve diğer sorunları olup olmadığının araştırılması, teknenin adınıza kayıt ve tescil edilmesi olarak özetlenebilir. Bu hizmet deniz hukuku konusunda uzmanlaşmış avukatlık büroları ve/veya yat acenteleri üzerinden alınabilir. Hizmet ücretleri teknenin boyutu, özellikleri, tescil bayrağına göre değişiklik göstermektedir. 

Sonuç olarak, tekne almak çok heyecan verici, hatta duygusal, hayatınıza yeni bir sayfa açacak bir maceradır. Bu maceraya ne kadar hazırlıklı ve donanımlı çıkabilirseniz, o kadar keyifli sonuçlar elde edeceksiniz.

Yeni tekneniz şimdiden hayırlı, uğurlu olsun, Poseidon ve Aelos başını karadan, kıçını boradan sakınsın. 

Denizlerde görüşmek ümidiyle...

Selametle.