Temel olarak yakın bölgenizde, görüş hattınızın dışında da olsa tekne ve gemileri ekranda görmenizi sağlayan sistem AIS olarak adlandırılır.

Temel olarak yakın bölgenizde, görüş hattınızın dışında da olsa tekne ve gemileri (tabii AIS vericisi olan) ekranda görmenizi sağlayan sistem AIS (Automatic Identification System-Otomatik Tanımlama Sistemi) olarak adlandırılır. Yoğun gemi trafiğinin olduğu yerlerde bu sistem sayesinde daha hızlı fark edilirsiniz. Acil durum sinyali verirseniz, etraftaki gemi ve AIS cihazı kullanan teknelerin harita ekranlarında sinyaliniz otomatik olarak çıkar. Bu da acil durumlarda yardımın size çok daha hızlı gelebileceği anlamına gelir. Özetle görmek kadar görülmek de önemlidir.     

Yazı ve fotoğraflar: MURAT YAHYAOĞLU (KAYRA YELKEN)

İlk olarak 1989 yılında kullanılmaya başlanan AIS sistemi için 2003 yılında ilk düzenlemeler hazırlandı ve önce Amerika’daki ticari gemilere zorunlu hale getirildi. Ardından da 2009 yılında Avrupa’da birtakım düzenlemeler ile ticari ve balıkçı gemilerinde zorunlu tutulmaya başlandı. Türkiye’de de 2007 yılında yayınlanan yönetmelikle Klas-B cihaz zorunluluğu getirildi. Düzenli sefer yapan 12 ve üzeri yolcu taşıyan ticari gemilere, 15 metre ve üzeri ticari yatlar ve ticari gemilere, 1 Ocak 2010 tarihi itibariyle zorunlu olarak AIS cihazı ile donatılma zorunluluğu getirildi.

Pekiyi bu sistem tam olarak ne işe yarıyor?

Etrafta AIS alıcısı olan tüm deniz araçlarının sizi görmesini ve sizin hakkınızda bilgi sahibi olmanızı sağlıyor. Böylece deniz kazalarının önlenmesi ve acil durumlarda can kurtarma operasyonlarının kolaylaşması amacıyla kullanılıyor. 

Bizim gibi küçük tekneler için ise başka bir faydası var. Görüşün kısıtlı, dalga yüksekliklerinin fazla olduğu durumlarda gemiler tarafından fark edilmemiz, radarlarına rağmen oldukça zordur. AIS’in bu tip durumlardaki rolü, diğer gemiler tarafından sistemde görülüp fark edilmenizdir. 

AIS ekipman paketi

 

Yoğun gemi trafiğinin olduğu yerlerde bu sistemin önemi artar.

VHF frekansı üzerinden çalışan cihazın standartta çıkış gücü 12,5 watt, acil durumda ise 25 watt’tır. Klas-A bir cihazın sinyali 15-20 mil mesafeye ulaşabilirken, Klas-B cihazlar 5-10 mil menzile kadar çıkabilir. Sistemin işlerliği için ne uyduya ne de yer istasyonuna gerek vardır. Bu sistemde teknenizdeki AIS cihazı belirli aralıklarla etrafa sinyal yollar, böylece çevrenizde bulunan diğer gemi-tekneler de sizin sinyalinizi alarak ekranda teknenizi konumlandırır. Bu sinyalin içinde MMSI numaranız, teknenizin adı, konumunuz, hızınız ve yönünüzün bilgisi vardır. (Klas-A cihazlarda ayrıca destinasyonunuz gibi bilgiler de yer alır.) Acil durum sinyali verirseniz, etraftaki gemi ve AIS olan teknelerin harita ekranlarında acil durum sinyali verdiğiniz bilgisi otomatik olarak çıkar. Bu da acil durumlarda yardımın size çok daha hızlı gelebileceği anlamına gelir. Ayrıca uydu bazlı AIS sistemleri de başlangıç aşamasında olmakla beraber kullanılmaya başladı. Kara istasyonları da AIS alıcılar ve güçlü antenler sayesinde boğaz geçişleri, liman bölgelerinde seyir güvenliğini sağlama açısından büyük önem arz eder.

Türkiye’de nasıl AIS alınır?

Ülkemizde AIS cihazına sahip olmanın iki yolu var: Birincisi, Ulaştırma Bakanlığı tarafından onaylı iki markadan birini (Gemel ya da Ideal AIS) satın almak. İkinci yol da teknenizi sıfır olarak alıyorsanız, ithalat yapılırken bir AIS cihazı ile birlikte almanız. Eğer ithalatında AIS cihazı satın alınmamışsa, sonradan edinmek istediğinizde sadece iki markadan birini seçmek durumunda kalacaksınız. Bu cihazların dışında bir marka alırsanız yasal olarak MMSI numaranızı girip vericisini açamazsınız. Sadece alıcı modda kullanabilirsiniz. (Onayı olmayan cihazın alıcısı yoluyla sadece etrafınızdaki deniz taşıtlarını görebilirsiniz.)

Ekranda görülen üçgen işaretleri AIS’i olan tekneleri gösterir, üzerlerine tıkladığımızda kayıtlı isimleri ya da MMSI numaraları vb. çıkar

 

 

İkinci el olarak satın aldığınız teknenizde AIS cihazı olabilir ama sinyal yayınlayabilmesi için AIS cihazınıza MMSI numaranızı girmeniz gerekir. Aksi taktirde AIS cihazınız sadece alıcı modda çalışacaktır. Cezai duruma düşmemek için telsiz ruhsatnamenizde AIS cihazınızın kayıtlı olup olmadığını kontrol edin. Eğer ruhsatnamenizde AIS cihazı kayıtlı değilse cihazınızın yasal yayın yapmasına müsaadesi yok anlamına gelir.

Diğer bir hassas konu da bakanlığın listesindeki iki cihazın da veri iletim protokolü NMA2000’i desteklemiyor olmasıdır. Bu sebeple mevcut chartplotter’ınızın ekranında görmek istiyorsanız, cihazınızın veri iletim protokolü olarak NMA0183’ü desteklemeli. Gemel alternatif olarak kablosuz ağ arayüzü olan bir modül de sağlıyor, böylece tabletlerinizden de AIS görüntülemesi yapabilirsiniz

AIS cihazı şu parçalardan oluşuyor: Bir adet ana cihaz, bir adet anten (mevcut VHF’inizin anteninin çıkışını bir splitter yardımıyla çoğaltarak kullanabiliyor), bir adet GPS anteni ve kablolar, bir ekranı olmayan cihaz, yukarıda belirttiğimiz gibi mevcut chartplotter ekranınızı kullanacaktır.

Unutmayalım; görmek kadar görülmek de önemli.

www.kayrayelken.com