Günümüzde bazı teknelerde elektronik gaz ve şanzıman kontrolleri kullanılsa da hem içten takma hem de kıçtan takma motorlarda telli sistemler halen ezici çoğunluktadır.

Genelde dayanıklı olsalar da eninde sonunda korozyon ve benzeri sebeplerle deforme olur, performansı düşer hatta kopmaya kadar giden aşınmaya uğrayabilir.     

Yazı ve fotoğraflar: MURAT YAHYAOĞLU (KAYRA YELKEN)

 

“Pekiyi gaz ve şanzıman telini ne zaman değiştirmeliyiz?” diye sorduğunuzu duyar gibi oluyorum. Gaz kontrol kolu fazla rahat hareket ediyorsa sorun yok. Eğer, gaz kolu çalışırken sürtünme hissiyatı çok oluyorsa ya da takıla takıla hareket ediyorsa değişim zamanı gelmiştir. Ayrıca, gaz kolu şanzımanı ileri boşta ve tornistana geçtiğinde her seferinde ayrı pozisyonda duruyorsa, şanzıman telinin de değiştirilme zamanı gelmiştir.

Birini değiştirme zamanı gelince, hem gaz telini, hem de şanzıman telini aynı zamanda değiştirmek faydalı olacaktır. Zira paralel olarak kullanılan bu tellerden birinin ömrü dolmuşsa, diğerinin de ömrünün sonu yaklaşmış demektir.

Gaz kolunuzun derdi illa gaz ya da şanzıman teli kaynaklı olmayabilir. Şanzıman telinden mi ya da gaz kolunun mekaniğinden mi kaynaklandığını anlamak için şanzıman telini şanzımanın üzerindeki kulaktan sökün ve gaz kolunun tepkilerine bakın. Eğer yumuşamışsa sorun telden kaynaklanmaktadır. Eğer sorununuz devam ediyorsa gaz kolu mekaniğinde arıza olabilir.

Kabloyu yenilerken birkaç konuyu atlamamalısınız. Birincisi kabloyu satın alırken aynı boyda kablo almaya dikkat etmeniz. Mevcut kablonuzun üzerinde çoğunlukla metrajı yazar. Eğer deformasyon nedeniyle metrajı okunamıyorsa uçtan uca ince bir halat çekerek (Çok ince bir ip kullanırsanız kıvrılma farkları nedeniyle ölçme hatanız artabilir) ihtiyacınızı belirleyebilirsiniz. İçten takma motorlarda gaz teli ve şanzıman telinin boyları birbirinden farklıdır. Ama kıçtan takma motorlarda kablo uzunlukları aynı olacaktır. 

Diyelim ki gaz telini değiştirmedik, sonuçları ne olur? Tel kopar kopmaz motor devri rölantiye düşer. Düz bir seyirdeyseniz sorun olmaz da, yanaşma manevrası sırasında olursa başınız ciddi derde girebilir bilesiniz. Geçici çözüm olarak motor üzerindeki telin bağlı olduğu gaz kolunu el ile kumanda edebilir, sabit devirde seyir için bakır telle sabitleyebilirsiniz.

Şanzıman teli koparsa iş biraz daha kritiktir; zira manevra sırasında yaşanması tam bir kabus olacaktır. Böyle bir durumda pervaneyi durdurmanın tek yolu motoru stop etmektir. Bu duruma düştüğünüzde, teknedeki bir kişi şanzımanın üzerindeki yönlendirme mandalını ileri geri çekerek şanzımanı ileri ve tornistana geçirebilir. Pervane dönüşü için de mandalı orta konuma getirmelisiniz.

Ancak bazen de gaz ya da şanzıman telinin sorunlu gibi görünmesinin başka sebebi olabilir. Bu da tellerin aşırı bükülmesi ya da üzerlerine yük gelerek kırılmalarından kaynaklanabilir. Geçtikleri yola lütfen dikkat edin, üzerlerine yük gelmesin.

www.kayrayelken.com

Gaz kolu ve gaz teli bağlantısı                                                         Şanzıman kolu ve şanzıman teli bağlantısı